In deze derde aflevering spreekt Asis over zijn nieuwe essay. Wie verhuist raakt altijd iets kwijt, maar wie migreert verliest nog veel meer. Asis Aynan neemt de lezer mee langs wat de Riffijnen uit Marokko op hun weg naar Nederland verloren. Vanaf hun aankomst, aan het einde van de jaren vijftig, zijn er tal van misverstanden rond deze groep ontstaan over hun nationaliteit, geschiedenis en migratie. In zijn kristalheldere essay legt Aynan een groot aantal misverstanden bloot en ontkracht hij de vaak onjuiste aannames en vooroordelen die hieraan ten grondslag liggen.
Asis Aynan (1980) is schrijver en doceert op de Hogeschool van Amsterdam. Hij werd boven op een heuvel in de Rif verwekt en kwam ter wereld in het Haarlemse Sint Johannes de Deoziekenhuis. Als kind hielp hij zijn vader in de weekenden op de Beverwijkse Bazaar.
In 2009 was het precies veertig jaar geleden dat Nederland een wervingsakkoord sloot met Marokko. Dat hield in dat Nederlandse bedrijven in Marokko officieel arbeiders gingen werven, maar in werkelijkheid waren vele Marokkanen jaren eerder al op eigen houtje naar Europa vertrokken. Migreren was namelijk geen onbekend fenomeen: zo kennen we de massale migratie van Riffijnen naar Algerije ten tijde van bijvoorbeeld de hongerjaren. In het jaar 2009 werd dus veertig jaar arbeidsmigratie gevierd in Nederland. Er kwam toen veel aandacht voor de verhalen van onze vaders die als gastarbeiders naar Nederland kwamen. Sindsdien zijn er diverse documentaires gemaakt en boeken geschreven over die periode. Als we het over onze ouders hebben, of meer algemeen de eerste generatie, dan hebben we het ook vooral over de gastarbeidersverhalen. De indruk die hierdoor ontstaat is alsof de geschiedenis van de Marokkaanse Nederlander (Riffijn) begint met de migratie naar Europa en alsof er daarvoor niets of in ieder geval weinig geschiedenis was zoals de verhalen over Abdelkrim elKhattabi, maar dat was het dan ook. Als ik het heb over geschiedenis, dan heb ik het niet over de Marokkaanse geschiedenisboeken, want een hele bekende quote luidt: History is written by the victors, de geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. Het essay van Asis Aynan, een erwt maakt geen snert, probeert daarmee te breken en aandacht te vestigen op een geschiedenis die in vergetelheid dreigt te raken, een geschiedenis die verzwegen wordt, maar die onze ouders en grootouders heeft getekend en waarvan de sporen anno 2021 nog steeds zichtbaar zijn, ook hier in de diaspora onder de tweede generatie Marokkaanse Nederlanders.
Asis spreekt vrijuit over arbeidsmigratie, de Rif oorlog, Abdelkrim, gedetailleerd over de gifgasbombardementen, de oorlog van 1958 en 1959, hoe Hassan II aan de macht kwam en zijn macht versterkte in Marokko en de couppogingen van 1971 en 1972. Verder spreekt hij over zijn familiegeschiedenis en over de impact die al de bovengenoemde historische gebeurtenissen hebben gehad op onze grootouders, ouders en op onszelf.
Asis heeft achterin zijn essay een bronnenlijst opgenomen voor mensen die interesse hebben in de geschiedenis van de Rif.
De Riffijnse humor van Taoufik uit Spanje: ‘De ‘Arroemi’ (Europeaan) en de angstige jachthond
Er was eens een ‘arroemi’ die een angstige jachthond had. Hij nam deze vaak mee op jacht, maar op een dag gebeurde er iets vreemds. Zodra de jager begon te schieten op het wild werd de hond angstig en kroop snel weg. Hij keek vreemd op en probeerde het nogmaals en opnieuw kroop de hond angstig weg. Keer op keer. Hij weigert telkens de vangst van een konijn of een vogel op te halen. De ‘arroemi’ wist geen raad meer met zijn hond.
De volgende dag vertelt hij dit tegen zijn Marokkaanse vriend. Die adviseert hem om hem de hond mee te geven zodat hij deze mee kan nemen naar ‘rkempo’ (dorp) in Marokko. 'Ik ga voor hem zorgen en dan zal de hond bij terugkomst weer gehoorzaam zijn tijdens jouw jacht'. Zogezegd, zo gedaan. De hond en de Riffijn waren onafscheidelijk tijdens de zomervakantie. Hij nam de hond overal mee naartoe. Ze gingen samen naar bruiloftsfeesten, een geboortefeest, feesten aan het strand en vele andere feesten in de zomer. Ze genoten volop van alle feesten en de heerlijke muziek. Na één maand keerden ze terug naar Europa. De ‘arroemi’ kreeg zijn hond weer terug. De vriend van de ‘arroemi’ zei tegen hem: ‘Hij is een echte jagershond geworden! Zodra je weer gaat schieten tijdens de jacht zal hij snel hollen naar de vangst en deze terugbrengen naar zijn baasje.’ De ‘arroemmi’ nam zijn hond mee naar het bos om het eens uit te proberen. Zodra de hond het eerste schot hoorde sprong hij op en begon te jubelen joejoejoejoejoe…..
De podcast is te beluisteren via:
- Soundcloud
- Spotify
- ITunes
- Google Podcasts
